Użytkownicy archiwów Webu i ich potrzeby – raport Web Archiving Metadata Working Group

Web Archiving Metadata Working Group działające przy OCLC Research Library Partnership zajęła się opracowaniem standardu metadanych, który mógłby posłużyć do skutecznego opisywania zbiorów archiwalnych witryn WWW. Przygotowane przez grupę rekomendacje zostały przedstawione w poprzednim wpisie. Część prowadzonych badań dotyczyła zidentyfikowania potrzeb użytkowników zainteresowanych historycznym Webem. Aby zapoznać się ze stawianymi przez nich oczekiwaniami autorzy raportu poddali analizie 64 opracowania naukowe opublikowane przed czerwcem 2016 r., które dotyczyły tego rodzaju potrzeb oraz, choć w minimalnym stopniu, poruszały także problem metadanych opisowych.

Na podstawie literatury udało się poznać kim są użytkownicy archiwów Internetu oraz jakie zawody i dyscypliny wiedzy reprezentują. Jedna z uwzględnionych ankiet wykazała, że najliczniejsi wśród nich są magistranci i doktoranci, następnie członkowie wydziałów, a kolejne grupy to niezależni badacze oraz naukowcy z tytułem doktora. Wśród reprezentowanych przez nich dziedzin znalazły się chociażby socjologia, politologia, informatyka i internet studies, lingwistyka czy historia. Inne przebadane publikacje oprócz przedstawicieli świata nauki wymieniały także m.in. analityków, prawników, dziennikarzy, pracowników sektora publicznego (instytucje dziedzictwa, urzędy) oraz twórców i właścicieli witryn WWW.

Jedna z najczęściej zgłaszanych przez użytkowników archiwów webowych potrzeb jest zamieszczanie metadanych dotyczących proweniencji, których brak stanowi jedno z poważniejszych utrudnień. Powinny one zawierać zestaw informacji dotyczących twórcy zarchiwizowanej witryny, procesu gromadzenia zbiorów, w tym wskazania kompletności kopii, oraz uzasadnienia budowania poszczególnych kolekcji. Zwiększyłyby one wiarygodność archiwów Webu oraz ułatwiłyby zrozumienie ich zawartości.

Wśród innych potrzeb znalazło się również ułatwianie dostępu do zbiorów, z czym borykają się często archiwa o charakterze narodowym, oraz informowanie o możliwym ich wykorzystaniu. Użytkownicy bardzo często nie wiedzą dokładnie w jakim zakresie mogą korzystać z archiwalnych stron WWW, co wpływa niekorzystnie na ich użytkowanie. Zauważają oni również konieczność rozwoju narzędzi wyszukiwawczych oraz wprowadzenia udogodnień dla badań opierających się chociażby o data mining oraz podobne metody. Wskazują oni również na bariery technologiczne oraz potrzebę wyjścia archiwów Webu do badaczy i nauczenia ich sposobów korzystania z ich zbiorów.