Mosaic, czyli od kiedy internet jest kolorowy?

Jak wyglądał historyczny Web? Pierwsze skojarzenia związane są zwykle z estetyką stron domowych z lat dziewięćdziesiątych, na którą składały się: liczne obrazki i zdjęcia, fakturowe tła, zaskakujące nieraz zestawienia kolorystyczne, wymyślne, wielobarwne fonty i wszechobecne wyróżnione kolorowo linki czy przyciski:

Skojarzenia te potwierdzić mogą wizyty na stronach archiwów Webu. Warto jednak pamiętać, że gromadzone tam zbiory pokazują nam obraz Webu z drugiej połowy lat dziewięćdziesiątych (w przypadku Wayback Machine będą to widoki stron od 1996 roku). A przełomowym momentem dla historii Webu okazała się wiosna 1993 roku. Dlaczego?

Wcześniej strony WWW składały się przede wszystkim z tekstu. Istniała możliwość wgrywania na nie zarówno obrazków, jak i nagrań dźwiękowych czy nawet krótkich filmików, jednak wszystkie multimedia ukryte były pod linkami i otwierały się w osobnym oknie, po kliknięciu na odpowiedni odnośnik.

Sytuację zmieniło dopiero opublikowanie przeglądarki Mosaic. Opracowane przez grupę związanych z NCSA (National Center for Supercomputing Applications) studentów oprogramowanie było proste w obsłudze, przyjazne dla użytkownika i pozwalało na wyświetlanie elementów multimedialnych wraz z tekstem.

W jaki sposób zmieniło to doświadczenie przeglądania WWW? W 1994 roku Gary Wolfe pisał na łamach magazynu Wired: Sekret sukcesu Mosaic nie jest tajemnicą. Podczas przeglądania [Internetu] za pomocą przeglądarki Mosaic widzisz serie proporcjonalnych „stron” o czystych nagłówkach i pełnokolorowych obrazkach. Możesz bawić się ustawieniami, by dopasować obraz do własnych preferencji (lubię tekst w szaro-fioletowym kolorze, z niebieskimi linkami). Możesz śledzić swoją trasę w Internecie i tworzyć „gorącą listę” często odwiedzanych miejsc. W wersji na Macintosha, której używam, poruszasz się w górę i w dół strony w konwencjonalny sposób, korzystając z paska przewijania po prawej stronie.

Początkowo przeglądarka była dostępna tylko dla użytkowników systemu Unix, jednak już w drugiej połowie 1993 roku udostępniono wersję dla użytkowników Windowsa oraz Macintosha. Łatwa w obsłudze przeglądarka przyczyniła się do nagłego wzrostu popularności Webu, zarówno wśród osób, które chciały przeglądać szybko przybywyjące zasoby, jak i tych, które chciały stworzyć własne interaktywne strony: W styczniu 1993 roku działało 50 znanych serwerów WWW. Do października było ich ponad 500. W czerwcu 1994 roku było ich 1500.

Ze względu na swoją popularność Mosaic jest często nazywana pierwszą graficzną przeglądarką. Nie jest to do końca prawda, ponieważ poprzedziły ją Erwise (kwiecień 1992) oraz ViolaWWW (przełom 1991 i 1992 roku). Nigdy jednak nie zdobyły one szerokiej popularności, nie wpływając na historię Webu w stopniu takim, w jakim zrobiła to przeglądarka Mosaic.