Listy dyskusyjne jako źródło historyczne

W kwietniowym numerze czasopisma naukowego Internet Histories. Digital Technology, Culture and Society ukazał się artykuł analizujący możliwość wykorzystania list dyskusyjnych (mailingowych) jako pierwotnych źródeł historycznych w badaniach historii nauki. Alexandre Hocquet & Frédéric Wieber skoncentrowali się na listach dyskusyjnych organizowanych wokół rozwijającej się od lat 80. chemii obliczeniowej.

Autorzy, chcąc zbadać wątek historycznych już debat nad oprogramowania w badaniach chemicznych, zbudowali korpus wypowiedzi z listy The Computational Chemistry List (CCL), założonej w 1991 roku przez pracownika Ohio Supercomputing Center (OSC). Lista umożliwiała komunikację między badaczami pracującymi w ośrodkach akademickich, studentami, przedstawicielami badawczych instytucji rządowych oraz osobami pracującymi dla sektora komercyjnego. Szacunkowe dane dotyczące liczby użytkowników i ich afiliacji były dostępne dzięki ankiecie rozpisanej wśród członków listy w 1994 roku. Lista miała charakter międzynarodowy, chociaż istotną częścią jej użytkowników były osoby pracujące w instytucjach amerykańskich.

Maile publikowane w ramach listy CCL zostały zescrapowane i przetworzone w bazę danych, gdzie obok ich treści umieszczono zachowane historyczne metadane. Analiza danych umożliwiła autorom zwizualizowanie struktur i dynamiki dyskusji i ocenę potencjału fruitful trolling (sporów ostatecznie doprowadzających do uzyskania wartościowej odpowiedzi czy rozwiązania problemu).

Tekst nie jest próbą pełnego przedstawienia procesu wdrażania oprogramowania w laboratoriach chemicznych w pierwszej połowie lat .90 – autorzy traktują ten temat wyłącznie jako pretekst do przedstawienia możliwości wykorzystania list dyskusyjnych jako źródła historycznego w badaniach nad najnowszą historią nauki. Na uwagę zasługuje szczególnie opis metod budowy korpusu, sposobów ich analizy, ograniczeń związanych z dostępnością i strukturą przetwarzanych treści oraz założeń teoretycznych (tu odnosząc się szczególnie do propozycji Hogan, B. (2010). The presentation of self in the age of social media: Distinguishing performances and exhibitions online. Bulletin of Science, Technology & Society, 30(6), 377–386).